İslam Birliği Teşkilatı Ana Sözleşmesi-2 Onbirinci Bölüm UZMAN KURUM VE KURULUŞLAR Madde 11. Uzman Kurum ve Kuruluşlar İslâm Zirvesi veya Dışişleri Bakanları Meclisi kararları gereğince teşkilat çerçevesinde yardımcı organ olarak uzman kurum ve kuruluşlar kurulur ve bu kurumlara üyelik bütün teşkilat üyelerine açık olup isteğe bağlıdır. Yalnızca teşkilâta üye ülkelerin üye olabilecekleri uzman kurum ve kuruluşlar şunlardır: 11.1. İslam Merkez Bankaları Birliği 11.2. İslam Parlamentolar Birliği 11.3. İslâm Kalkınma Bankası 11.4. İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi 11.5. İslâm Ülkeleri İstatistik, Eko¬nomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi 11.6. İslâm Fıkıh Akademisi 11.7. İslâm Ticareti Geliştirme Merke¬zi 11.8. İslâm Teknik ve Meslekî Eğitim ve Araş¬tırma Merkezi 11.9. İslâm Bilim, Teknoloji ve Kalkınma Vakfı 11.10. İslâm Dayanışma Fonu ve Vakfı 11.11. Kudüs Fonu ve Vakfı 11.12.Uluslararası İs¬lâm Haber Ajansı 11.13.İslâm Ülkeleri Yayın Teşkilâtı 11.14.İslâm Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilâtı 11.15.İslâm Toplulukları Araştırma Merkezi Onkinci Bölüm BAĞLI KURULUŞLAR 12. Madde Bağlı Kuruluşlar 12.1. Bağlı kuruluşlar, Birlik Ana Sözleşmesinin hedefleriyle aynı doğrultuda hedefleri olan gerçek veya tüzel kişilerdir. Bunlar, Dışişleri Bakanları Meclisi tarafından ‘Bağlı Kuruluşlar’ olarak tanınır. 12.2. Kuruluşun üyeliği isteğe bağlı olup, üye devletlerin kuruluşlarına ve organlarına açıktır. 12.3. Bütçeleri özel kuruluşlar, bağlı organların bütçeleri gibi bağımsızdır. Bağlı kuruluşlara Dışişleri Bakanlar Meclisinin bir kararı gereğince gözlemci statüsü verilebilir. Onlar özel kuruluşların yanı sıra üye devletlerden veya bağlı organlardan gönüllü yardım akabilir. 12.4. İslâm Birliği Teşkilatına Bağlı ku¬ruluşlar şunlardır: 12.4.1. İslâm Armatörler Birliği, 12.4.2. İslâm Çimento Birliği, 12.4.3. İs¬lâm Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği, 12.4.4. İslâm Başşehirleri Birliği, 12.4.5. İslâm Ülkeleri Dayanışma Oyunları Spor Fede¬rasyonu, 12.4.6. İslam Öğrenci Teşkilatları Birliği, 12.4.7. Uluslararası İslâm Bankalar Birliği, Onüçüncü Bölüm DAİMÎ KOMİTELER 13. Madde: Daimi Komiteler 13.1. Bütçe ve Malî İşler Daimî Komitesi 13.2. Ekonomik ve Ticarî İşbirliği Daimi Komitesi, 13.3. Askerî İşbirliği Daimî Komitesi 13.4. BM İzleme Daimî Komitesi 13.4. Enfor¬masyon ve Kültürel İşler Daimî Komitesi, 13.5. Bilim¬sel ve Teknolojik İşbirliği Daimî Komitesi, 13.6. Kudüs ve Mescid-i Aksa Komitesi. 13.7. Atom Enerjisi Üretimini İzleme Komitesi 13.8. Uluslararası İslâm Hilâl ve Takvim Komitesi. Ondördüncü Bölüm DAİMÎ KOMİSYONLAR 14. Madde Daimî Komisyonlar 14.1. Teşkilat kendisi ve üye devletler açısından önemli olan konuların çözümü için daimi alt komisyonlar kurmuştur. Bunlar: a-) Hac ve Umre Komisyonu b-) Kudüs Komisyonu, c-) Bilgi ve Kültür İşleri Daimi Komisyonu d-) İktisadi ve Ticari Yardımlaşma Daimi Komisyonu e-) Bilimsel ve Teknoloji Yardımlaşma Daimi Komisyonu 14.2. Zirve kararları ve Dışişleri Bakanları Meclisi tavsiyeleri ile kurulan Teşkilatın Daimi Komisyonlarına devlet ve hükümet başkanları ile krallar başkanlık ederler. Bu komisyonlarda üyelik sıralaması vardır. Onbeşinci Bölüm ÖZEL KOMİTELER 15. Madde: Özel Komiteler 15.1. İnsan Hakları Komitesi 15.2. Ekonomik, Kültürel ve Sosyal İşler Komitesi, 15.3. İslâm Barış ve Arabulucu Komitesi, 15.4. Filistin Komitesi, 15.5. Filistin Müslümanları Komitesi, 15.6. İsrail’e Karşı Boykot Komitesi. Onaltıncı Bölüm BİRLİĞİN MERKEZİ ve BÜROLARI 16. Madde: Birliğin Merkezi ve Büroları 16.1. İslâm Birliğinin Merkezi, İslâm peygamberi Hz Muhammed (s.a.v.)’in kabri ve Mescid-i Nebevînin bulunduğu Suudi Arabistan Devletinin Medine-i Münevvere şehridir. Yeni merkez hazırlanıncaya kadar halen İİT’nin Cidde’de bulunan Merkezi kullanılmaya devam edilecektir. Merkezin yerinin değiştirilmesi Genel Kurul kararı ile mümkündür. 16.2. Birlik gerekli gördüğü hallerde ve yerlerde Dışişleri Bakanları Meclisinin tavsiyesi ve Genel Kurul kararı ile dünyanın her tarafında geçici veya daimî irtibat büroları, kurumlar, organ birimleri ve temsilcilikler açabilir veya kapatabilir. 16.3. Birliğin merkezinin dışındaki büro, kurum, organ birimi ve temsilciliklerinde çalışan Birlik personeli üye ülkelerde birlik merkezinin personeli statüsüne tabidir. Onyedinci Bölüm BİRLİĞİN BAYRAĞI ve KULLANIMI 17. Madde: İslâm Birliğinin Bayrağı ve Kullanımı 17.1. İslam Birliğinin bayrağı, ortasında Kâbe-i Muazzama’nın Haceru’l-Esved köşesinden çekilmiş resmi ve etrafında her birisinin bir üye devlet ve topluluğu temsil ettiği 70 (Yetmiş) adet beyaz yıldız bulunan, zemini yeryüzünü, doğal çevreyi ve barışı ifade eden hakî yeşil renkli bir kompozisyondur. 17.2. Birlik Bayrağının ölçüleri, orantıları, renkleri ve kullanımı hazırlanacak ve Genel Kurul onayından geçecek bir tüzük ile belirlenir ve üyelere duyurulur. 17.3. Üye devletler kendi millî bayraklarının yanında İslâm Birliği bayrağını da kullanabilirler. Bunun için özel bir karar ve izin alınmasına gerek yoktur. 17.4. Birlik bayrağı veya benzer bir amblem, teşkilatın merkez ve büroları, kurumları, temsilcilikleri, üye devletlerin ilgili birimleri dışında resmî veya özel kişi ve kurumlar tarafından kullanılamaz. Onsekizinci Bölüm BÜTÇE VE MALÎ İŞLER 18.1. Genel Kurul, Bütçe Komisyonunun teklifi ile Birliğin Miladî takvime göre yıllık bütçesini belirleyen bir kararı kabul eder. Yıllık bütçe her yılın Ocak ayının 1’inden başlar ve 31 Aralık günü sona erer. 18.2. Genel Kurul, kararlaştıracağı bir tüzükle Birlik kaynaklarının sınırını belirtir ve yeni kaynaklar oluşturabilir veya mevcut bir kaynağı kaldırabilir. Bu karar, Üye Devletler tarafından kendi anayasal gerekliliklerine uygun olarak onaylanmadan yürürlüğe girmez. 18.3. Birliğin tüm gelir ve gider kalemleri, her malî yıl için hazırlanan tahmini hesaplara dâhil edilir ve bütçede gösterilir. 18.4. Bütçede görünen gelirler ve giderler toplam itibariyle dengeli olacaktır. 18.5. Bütçede görünen giderler, yıllık bütçe dönemi içinde harcanmak üzere Başkan veya yardımcısı yetkilendirilir. 18.6. Birlik, hedeflerine ulaşmak ve politikalarını gerçekleştirmek için gereken malî araçları kendisine sağlar. 18.7. Birliğin Geliri, üye devletlerin nüfus ve milli gelirlerine göre hesaplanacak yıllık aidatlardan ve diğer kendi kaynaklarından temin edilir. Genel Kurul, Birlik gelir kaynaklarıyla ilgili ayrıntılı düzenlemeleri içeren ve İslâm Dışişleri Bakanları Meclisince sunulan bir tüzük onaylar. 18.8. Genel Kurulda her gelecek yılın bütçesi kararlaştırılırken geçen yılın bütçesi de incelenerek kesinleştirilir ve onaylanır. Ondokuzuncu Bölüm İHTİLAFLARIN BARIŞÇI YOLLARLA ÇÖZÜLMESİ 19. Madde: İhtilafların Barışçı Yollarla Çözülmesi 19.1. İslâm Birliği’nin her üyesi herhangi bir başka üye ile uyuşmazlık ya da muhtemel bir çatışma durumunu Birlik Başkanlığına başvurarak İslâm Adalet Divanı’nın, Dışişleri Bakanları Meclisinin, Devlet ve Hükümet Başkanları ve Krallar Zirvesinin ya da Genel Kurul’un dikkatini çekebilir, Olağanüstü Genel Kurul toplantısı isteyebilir. 19.2. Devam etmesi üyeler arasında barış ve güvenliğin korunmasını tehlikeye düşürebilecek nitelikte bir uyuşmazlığa taraf olanlar, her şeyden önce görüşme, soruşturma, arabuluculuk, uzlaşma, hakemlik ve yargısal çözüm yolları ile anlaşmalara başvurarak veya kendi seçecekleri başka yollarla buna çözüm aramalıdırlar. 19.3. İslâm Adalet Divanı, üyeler arasında doğabilecek bir uyuşmazlığın ya da benzeri bir durumun herhangi bir evresinde, uygun düzeltme yöntem ya da yollarını tavsiye edebilir. 19.4. İslâm Adalet Divanı bu Madde’de öngörülen tavsiyelerde bulunurken, genel kural olarak, hukuksal nitelikteki uyuşmazlıkların taraflarca İslâm Adalet Divanı Statüsü hükümlerine göre Divan’a sunulması gerektiğini de göz önünde tutacaktır. Yirminci Bölüm BÖLGESEL BİRLİK VE ANLAŞMALAR 20. Madde: Bölgesel Birlik ve Anlaşmalar 20.1. İşbu Ana Sözleşme, üye devlet ve topluluklar arasında barış ve işbirliğinin korunmasına ilişkin olup, üye devlet ve toplulukların ikili, bölgesel ve küresel anlaşmalar yapmalarına ya da kuruluşlar kurmalarına veya var olanlara üye olmalarına engel değildir. Ancak bu şekilde yapılan anlaşmaların bir nüshası bilgilendirme amacıyla Birlik başkanlığına gönderilir. 20.2. Bu tür anlaşmalara giren ya da böyle kuruluşları oluşturan İslâm Birliği üyeleri, yerel uyuşmazlıkları Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunmadan önce, bunları söz konusu anlaşmalar ya da kuruluşlar aracılığıyla ve barışçı yollarla çözmek için çaba harcayacaklardır. Yirmibirinci Bölüm DEVLET OLMAYAN ÜYE TOPLULUKLAR 21. Madde: Devlet Olmayan Üye Topluluklar 21.1. İslâm topluluklarından kendi kendilerini henüz tam ve bağımsız olarak yönetemeyen, başka ülkelerin yönetiminde yaşayan Müslüman topluluklara ‘Üye Topluluklar’ statüsü verilmiştir. Üye toplulukların sorunlarıyla ilgilenmek üzere Dışişleri Bakanları Meclisince üye devletlerden ‘Sorumlu Üye’ belirlenir. 21.2. Üye toplulukların yönetilmesinden sorumlu olan ya da bu sorumluluğu yüklenen İslâm Birliği üyeleri, bu bölgelerde yaşayanların hak ve çıkarlarının her şeyden önce geldiği ilkesini kabul ederler. 21.2. Birlik üyesi devletler, kendi ülkelerindeki politikaları kadar, bu bölümün konusunu oluşturan bölgelerdeki politikaların da, temel insan hak ve özgürlükleri ile insanların refahı göz önünde tutulmak koşuluyla, sosyal, ekonomik ve ticari alanlarda iyi komşuluk genel ilkesine dayanması gerektiğini kabul ederler. 21.3. Sorumlu üye devletler, işbu sözleşme ile kurulan barış ve dayanışma sistemi içinde bu bölgelerde yaşayanların refahını kendi ülkesindeki düzeye çıkarma yükümlülüğünü kutsal bir ödev bilirler ve bu amaçla: a. Söz konusu halkların kültürüne saygı göstererek, onların siyasal, ekonomik ve sosyal bakımdan ilerlemelerini ve eğitim alanında gelişmelerini sağlamayı, onlara hakça davranmayı ve onları kötülüklerden korumayı; b. Her ülkeye ve halkına özgü koşullar ve bunların çeşitli aşamalarına uygun olarak, bu halkların kendi kendilerini yönetme yeteneğini geliştirmeyi, onların siyasal özlemlerini göz önünde tutmayı ve kendi özgür siyasal kurumlarının giderek geliştirilmesinde onlara yardımcı olmayı; c. Bu maddede belirtilen sosyal, ekonomik ve bilimsel amaçlara uygulamada ulaşmak üzere yapıcı gelişme önlemlerini kolaylaştırmayı, bilimsel araştırmaları özendirmeyi, birbiriyle ve koşullar elverdiğinde uluslararası ihtisas kuruluşlarıyla işbirliği yapmayı taahhüt ederler. Yirmiikinci Bölüm SEKRETARYA 22. Madde: Sekretarya 22.1. Birliğin sekretaryası, iki Başkan yardımcısı ile teşkilatın gerek duyabileceği uzman ve memurlardan oluşur. Başkan yardımcıları, Başkanın teklifi ve Dışişleri Bakanlar Meclisinin tavsiyesi üzerine Genel Kurul tarafından (5) yıllık süre ile atanırlar. 22.2. Başkan, Başkan yardımcıları ve memurlar, görevlerini yerine getirirlerken, herhangi bir hükümetten ya da teşkilatın dışındaki herhangi bir makamdan ne talimat isterler, ne de talimat alırlar. Başkan yardımcıları ve memurlar, uluslararası memurluk durumları ile bağdaşmayacak herhangi bir davranışta bulunmaktan kaçınırlar ve yalnızca teşkilata karşı sorumludurlar. 22.3. İslâm Birliği’nin her üyesi, Başkan yardımcıları ve sekretarya memurlarının salt uluslararası nitelikteki sorumluluklarına saygı göstermek ve görevlerinin yerine getirilmesinde onlara etki etmeye çalışmamakla yükümlüdür. 22.4. Memurları, Genel Kurul’ca belirlenecek kriter ve kurallar uyarınca Başkan tarafından atanırlar. 22.5. Memurların işe alınmasında ve çalışma koşullarının saptanmasında öncelikle göz önünde tutulacak nokta, en yüksek derecede verimlilik, yetkinlik ve dürüstlük niteliklerini benliklerinde toplamış kişilerin hizmetini sağlama gereği olmalıdır. Memurların, olabildiğince geniş bir coğrafi dağılım esasına dayanılarak işe alınmasının gereği ve önemi göz önünde tutulacaktır. Yirmiüçüncü Bölüm BİRLİK İLE ÜYE DEVLETLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER 23. Madde: Birlik ile Üye Devletler Arasındaki ilişkiler 23.1. Birlik, bölgesel ve yerel özerk idareler de dâhil olmak üzere, üye devletlerin siyasî ve anayasal temel yapılarının özünde var olan ulusal kimliklerine saygı gösterir. Ülkenin toprak bütünlüğünün garanti altına alınması ile hukuk ve düzenin korunması ve iç güvenliğin sağlanmasını da içeren temel ülke işlevlerine saygı gösterir. 23.2. Birlik ve Üye Devletler, iyi niyetli işbirliği ilkesini izleyerek, tam bir karşılıklı saygı çerçevesinde, işbu sözleşmeden doğan görev ve sorumlulukların yürütülmesi amacıyla birbirlerine azami seviyede yardımcı olurlar. 23.3. Üye Devletler, İslâm Birliği Teşkilatının görevlerinin yerine getirilmesini kolaylaştırırlar ve bu sözleşmede ortaya koyulan hedeflere ulaşılmasını tehlikeye atan her türlü beyan, faaliyet ve uygulamadan uzak dururlar. 23.4. Yetkilendirilmiş Birlik personeli, üye devletler ve topluluklarda, görevlerinin takibi ve gayelerini tahakkuk ettirmek için zaruri olabilecek her türlü uluslar arası kanuni yetki, dokunulmazlık ve imtiyazlardan istifade eder. 23.5. Üye devlet ve toplulukların temsilcileri, Genel Kurul ile fonksiyonlarını ifa için zaruri olabilen bu kabil dokunulmazlık ve imtiyazlardan istifade ederler. 23.6. Başkan, kabiliyet ve tarafsızlıklarını dikkate alarak ve âdil nüfus ve coğrafi dağılım prensibine uyarak üye devletlerin milletleri arasından Birlik personelini tayin eder. 23.7. İslâm Birliği üyelerinin temsilcileri ile teşkilatın memurları da, aynı şekilde, teşkilatla ilgili görevlerini tam bir bağımsızlık içinde yerine getirebilmek için gerekli ayrıcalık, bağışıklık ve dokunulmazlıklardan yararlanırlar. Yirmidördüncü Bölüm İSLÂMÎ VE DİĞER TEŞKİLATLARLA YARDIMLAŞMA 24. Madde Teşkilat, bu sözleşmede belirlenen hedeflere hizmet için, İslâmî ve Diğer Teşkilatlar, birlikler, vakıflar, dernekler ve sivil toplum kuruluşlarıyla yardımlaşmaya önem verir. Yirmibeşinci Bölüm ANLAŞMAZLIKLARIN BARIŞÇI YOLLARLA ÇÖZÜMÜ 25. Madde: Anlaşmazlıkların Barışçı Yollarla Çözümü 25.1. Herhangi bir anlaşmazlıkta, tarafların anlaşmazlığı devam ettirmesinin İslâm Ümmetinin menfaatlerine zarar vermesi halinde, üye devletler onların probleminin çözümü için övülen gayreti, araştırma, arabuluculuk, anlaşma, tahkim hükümle düzeltme veya diğer doğru olan bütün yollarla çözüm arar. 25.2. Teşkilat, diğer Devletlerarası ve bölgesel teşkilatlarla devletlerarası barış ve güveliğin korunması hedefine yönelik olarak ve anlaşmazlıkların sağlam yollarla düzeltilmesi için yardımlaşır. Yirmialtıncı Bölüm BİRLİĞİN RESMÎ DİLLERİ 26. Madde: Birliğin Resmî Dilleri Birliğin resmî dilleri Arapça, İngilizce, Türkçe ve Urduca’dır. Dışişleri Bakanları Meclisi kararıyla başka diller de resmî dil kabul edilebilir. Yirmiyedinci Bölüm İSLAM İŞBİRLİĞİ (KONFERANS) TEŞKİLATININ KURUM VE ORGANLARININ DEVRİ 27. Madde: İslâm İşbirliği (Konferans) Teşkilatı Kurum ve Organlarının Devri 27.1. H. 9-12 Recep 1389, M. 22-25 Eylül 1969 tarihlerinde Rabatt’a yapılan İslâm Beldelerinin Kralları, Komutanları, Devlet ve Hükümet Başkanları konferansında, İslâm Konferansı Teşkilatı adıyla kurulan ve Kazakistan’ın başkenti Astana’da 28-30 Haziran-2011 (26-28 Recep 1432) tarihleri arasında gerçekleştirilen İslam Konferansı Teşkilatı (İKT) 38. Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda ‘İslâm İşbirliği Teşkilatı’ olarak ismi değiştirilen mevcut teşkilatın kurum ve organları, komite ve komisyonları bütün taahhüt ve sorumlulukları, personeli, bütçesi, mal varlıkları, maddî ve manevî hakları ve müktesebatı ile bu Ana Sözleşmenin onaylanması sonucunda İslâm Birliği Teşkilatına geçecektir. Yirmisekizinci Bölüm ORGAN VE KURUMLARA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER 28. Madde: Organ ve Kurumlara İlişkin Sözleşmeler 28.1. Bu ana sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra teşkilatın organ, kurum, komisyon ve komitelerinin çalışmaları için gerekli sözleşmeler başkan tarafından hazırlanır, İslam Adalet Divanı onayından sonra Dışişleri Bakanları Meclisince de onaylandıktan sonra İslâm Zirvesine sunulur. 28.2. Bu sözleşmeler bütün üye ülkeler tarafından imzalandıktan sonra ikili sözleşmeler gibi yürürlüğe girer ve hukuki özellik kazanır. Yirmidokuzuncu Bölüm İKİNCİL MEVZUATIN HAZIRLANMASI ve DEĞİŞİKLİKLERİ 29. Madde: İkincil Mevzuatın Hazırlanması ve Değişiklikleri 29.1. Bu Ana Sözleşmeye göre ilk defa kurulan veya İİT bünyesinde var olan organ, kurum, kuruluş, komisyon ve komitelerin kuruluş ve çalışma usullerini belirleyen statü, tüzük ve yönetmelikleri en kısa zamanda Başkan tarafından hazırlanarak İslâm Adalet Divanının incelemesine sunulur. İnceleme ve gerekli görülen düzeltmeler tamamlandıktan sonra Dışişleri Bakanlar Meclisinin tavsiyesi ile Genel Kurulda onaylanacaktır. 29.2. Bu mevzuatın ihtiyaca göre değiştirilmesi veya yürürlükten kaldırılması da aynı usulle gerçekleştirilecektir. Otuzuncu Bölüm ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER 30. Madde: Çeşitli Hükümler 30.1. İşbu Ana Sözleşme’nin yürürlüğe girmesinden sonra, İslâm Birliği’nin herhangi bir üyesi tarafından yapılan her uluslararası sözleşme ya da anlaşma, mümkün olan en kısa sürede ilgili devletin Dışişleri Bakanı tarafından Birlik Başkanlığına bildirilecek ve kütüğe işlenecek ve Sekretarya tarafından diğer üyelere duyurulacaktır. 30.2. İslâm Birliği üyelerinin işbu Ana Sözleşme’den doğan yükümlülükleri ile başka herhangi bir uluslararası anlaşmadan doğan yükümlülüklerinin çatışması durumunda, işbu Ana Sözleşme’den doğan yükümlülükler üstün gelecektir. 30.3. İşbu maddenin 1. fıkrası hükümleri uyarınca kütüğe işlenmemiş bir uluslararası sözleşme ya da anlaşmanın taraflarından herhangi biri, söz konusu sözleşme ya da anlaşmayı İslâm Birliği’nin bir organı önünde ileri süremez. 30.4. Birlik, üyelerinden her birinin topraklarında görevlerini yerine getirmek ve amaçlarına ulaşmak için gerekli hukuksal ehliyete sahiptir. İslâm Birliği üyesi olan Müslüman Toplulukların bulunduğu diğer devletlerde de bu ehliyetin geçerli olması için gereken diplomatik çalışmalar Dışişleri Bakanları Meclisince yapılacaktır. 30.7. Genel Kurul, işbu maddenin 1. ve 2. fıkralarının uygulanmasına ilişkin ayrıntıların belirlenmesi amacıyla tavsiyelerde bulunabilir ya da İslâm Birliği üyelerine bu amaca yönelik sözleşmeler yapılmasını önerebilir. Otuzbirinci Bölüm DEĞİŞİKLİKLER 31. Madde: Değişiklikler 31.1. İşbu Ana Sözleşme için yapılacak değişiklik teklifleri üye devletlerin beşte birinin Başkanlığa yazılı ve gerekçeli başvurusuyla Başkan tarafından işleme alınacaktır. 31.2. Yapılacak değişiklikler, Başkanın uygun görüşle havalesi ve İslâm Adalet Divanı’nın onayından sonra Genel Kurul üyelerinin üçte iki çoğunluğu tarafından kabul edilip, İslâm Birliği üyelerinin üçte ikisi tarafından her birinin anayasa ve yasaları kuralları gereğince onaylandığı zaman, tüm İslâm Birliği üyeleri için yürürlüğe girer. Otuzikinci Bölüm SÖZLEŞMENİN ONAYI ve MUHAFAZASI 32. Madde: Sözleşmenin Onayı ve Muhafazası 32.1. İşbu Ana Sözleşme, imza eden üye devletler ve topluluklarca her birinin kendi Anayasa ve yasaları hükümleri gereğince ve ilgili makam ve kurumlarınca onaylanacaktır. 32.2. Onay belgeleri Başkanlığa tevdi edilecek ve tüm imzacı üye devletlere ve topluluklara da bildirilecektir. 32.3. İşbu Ana Sözleşme, imzacı devletlerin ve toplulukların çoğunluğu tarafından onay belgelerinin tevdiinden sonra yürürlüğe girecektir. Bunun üzerine Birlik Başkanına onay belgelerinin tevdi edildiğine ilişkin bir tutanak düzenlenerek, bunun birer örneği imzacı devlet ve toplulukların tümüne verilecektir. 32.4. İşbu Ana Sözleşmeyi imzalamış olup, yürürlüğe girmesinden sonra onaylayacak olan devletler ve topluluklar, her birinin onay belgesinin tevdi edildiği tarihte İslâm Birliği’nin asıl üyesi olacaklardır. 32.5. Arapça, İngilizce, Fransızca, Türkçe ve Urduca metinleri aynı derecede geçerli olan işbu Ana Sözleşme, D-8 üyesi devletlerinin devlet arşivlerine tevdi edilecektir. Aslına uygunluğu gereğince onaylanmış örnekleri Başkan tarafından bütün öteki imzacı devletlerin hükümetlerine verilecektir. Otuzüçüncü Bölüm SÖZLEŞMENİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 33. Madde: Sözleşmenin Yürürlüğe Girmesi 33.1. İslâm Birliği’ne üye devlet ve toplulukların yetkili kurum ve temsilcileri yukarıdaki hükümleri benimseyerek otuzüç bölüm ve her bölümün değişik sayıdaki alt maddelerinden oluşan işbu ‘İslam Birliği Teşkilatı Ana Sözleşme’sini süresiz olarak imzalamışlar ve ‘İSLÂM BİRLİĞİ’ adıyla anılacak uluslararası teşkilatı kurmuşlardır. 33.2. Ana Sözleşmeyi imzalayan devlet ve toplulukların çoğunluğunun yetkili makam ve kurumlarının onaylarının tamamlanmasından sonra yürürlüğe girecektir.