SİERRA
LEONE
Resmî adı: Sierra Leone Cumhuriyeti
Başkenti: Freetown
Diğer Önemli Şehirleri: 3 eyalet ve bölge; Doğu, Kuzey,
Güney, Batı
Yüzölçümü: 71,740 km²
Nüfusu: 6,440,053 (2009)
Km2 Başına Düşen İnsan Sayısı:
Nüfus Artış Hızı: %3.61 (2001)
Ortalama İnsan Ömrü: 45.6 yıl
Etnik Yapı: Afrika kabilesi %90 (Temne %30, Mende %30, diğer
%30), Creole %10, Avrupalılar, Lübnanlılar, Pakistanlılar, İranlılar.
Dil: Diller: İngilizce, Mende dili, Temne dili, Krio
dili.
Din: Müslüman %60, yerel inançlar %30, Hıristiyan %10.
Coğrafî Durumu: Batı Afrika’da,
Kuzey Atlas Okyanusu kıyısında, Gine ve Liberya arasında yer alır. Tropikal
iklime sahiptir.
Yönetim Şekli: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Siyasî Partiler: Sierra Leone Halk Partisi (SLPP), Tüm Halk Kongresi
(APC) ve Demokratik Değişim Halk Hareketi (PMDC).
Tarihi: Komşusu Liberya gibi özgür bırakılmış
Afrikalı köleler tarafından kuruldu. (1791). İngiliz himayesinden
sonra 1961‘de bağımsız
hale geldi. Sierra Leone’nın sömürge geçmişi sakin değildi. Yerli halk İngiliz
idaresine ve Krio egemenliğine karşı başarısızlıkla sonuçlanan bir dizi
ayaklanmalar gerçekleştirdi. Nihayet bağımsızlık Nisan 1961 yılında geldi ve
Sierra Leone, İngiliz Milletler Topluluğu içinde bir parlamenter sistemi tercih
etti. Sir Milton başkanlığındaki Sierra Leone Halk Partisi (SLPP) bağımsızlık için
Mayıs 1962 yılında ilk genel seçime götürdü. 1964 yılında Sir Milton ölümü
üzerine üvey kardeşi Sir Albert Margai, başbakan oldu.
Mart 1967’de çekişmeli geçen seçimlerde, Tüm Halk Kongresi (APC), meclisin
çoğunluğunu kazandı. Ahmed Tejan Kabbah, 20 yılı aşkın bir süre BM’de çalışmış
bir diplomat olarak cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı. Çünkü mevcut savaş
koşulları, parlamento seçimlerinin nispi temsil sistemi altında, ilk kez
yapılmıştı.
Ancak,
25 Mayıs 1997 tarihinde daha sonra Binbaşı Johnny Paul Koroma önderliğindeki
Silahlı Kuvvetleri Devrimci Konsey (AFRC) hükümeti devirdi Başkanı Kabbah ve
RUF hükümete katılmaya davet etti. 1998 Mart’ında Nijeryalı liderliğindeki
ECOMOG güçleri ofisinde 10 ay sonra AFRC cuntası devrildi ve Başkan Kabbah
demokratik olarak seçilmiş hükümeti yeniden 1999 Ocak ayında kurdu.
Mayıs 2002’de Cumhurbaşkanı Kabbah SLPP için ezici bir zafer ile 5 yıllık bir dönem
için yeniden seçildi. RUF siyasi kanadı, RUFP, parlamentoda tek bir sandalye
kazanamadı. Seçimler usulsüzlükler ve dolandırıcılık iddiaları ile tartışılmış,
ancak sonucu etkilemeyecek derecede kalmıştır. 28 Temmuz 2002 tarihinde İngiliz
Sierra Leone ordusu profesyonelleştirmek için çalışmak için 105 kişilik askeri
eğitim takımı geride bırakarak, 2000 yazından beri ülkede olan bir 200 kişilik
askeri birliğini geri çekti. Kasım 2002’de, UNAMSIL görev süresinin sona ermesini
takiben, BM barış gücünü kabul eden Sierra Leone (UNIOSIL) BM Entegre Ofisi
kurdu.
İç Problemleri: Batılı sömürgecilerin kışkırttığı ve göz yumduğu iç
savaş sonucunda bir hayli fakirleşmiştir. İç savaş sırasında çocuklar
isyancılar tarafından zorla asker yapılmıştır, asker olmayı kabul etmeyen
binlerce çocuk ve gencin elleri, ayakları kesilmiştir. Ülkede binlerce elsiz ve
ayaksız sakat insan vardır.
Dış Problemleri:
İslâmî Hareket:
Ekonomi: Mineraller bakımından zengin olan Sierra
Leone ekonomisi, genel olarak madencilik sektörüne dayanır. Özellikle elmas önemli
bir yer tutar. 1970’lerde ve 1980’lerin başında, ekonomik büyüme oranı
nedeniyle madencilik sektöründe düşüş ve hükümet yetkilileri arasında giderek
artan yolsuzluk yavaşladı. 1990’larda ekonomik faaliyeti azalan ülkede ekonomik
altyapı ciddi bozulmuştur. Sierra Leone ekonomisi birçok iç savaşta tahrip
edildi. Ocak 2002’de düşmanlıklar sonra, dış yardımın büyük etkisiyle Sierra
Leone iyileşme sürecine girmiştir. 2009 yılında Bumbuna Barajı hidroelektrik
projesi ve Japonya’dan 10 megavatlık termik güç üreten makine montaj hattından
gelen kronik elektrik kesintilerine hafifletmiş oldu.
2007 yılından bu yana, Sierra Leone Hükümeti üç programa önem verdi. Bunlar
altyapı iyileştirme, hamile kadınlar, emziren anneler ve çocuklar için ücretsiz
sağlık programıdır. Yoksulluk azaldı. Kasım 2009 yılında, hükümetin tarıma
odaklanması işgücünün yarısından fazla çalışanı olan ve yolsuzlukla eden
çalışmalar başlattı. Nüfusun yaklaşık üçte ikisi, ulusal gelirin % 49’unu
oluşturan kısım geçimini tarımdan sağlamaktadır. Hükümet gıda ve nakit
bitkileri üretiminin artırılması ve küçük çiftçi becerilerini yükseltmek için
çalışıyor. Hükümet entegre kırsal kalkınma ve tarımsal projeler çalışmasına ABD
dahil olmak üzere birçok yabancı ülkeler ile çalışmaktadır.
Para birimi: Para birimi: Leone (SLL)
Kişi Başına
Düşen Millî Gelir: 739 USD.
Dış Ticaret: İhracat: 65 milyon $ (2000)
İhracat ürünleri: Elmas, kakao, kahve, balık.
İhracat ortakları: Belçika %38, ABD %6, İtalya %4, İngiltere %4 (1999)
İthalat: 145 milyon $ (2000)
İthalat ürünleri: Gıda maddeleri, makine ve ekipman, yakıt ve yağlar,
kimyasallar
İthalat ortakları: İngiltere %34, ABD %8, İtalya %7, Nijerya %5 (1999)
Dış borç tutarı: 1.28 milyar $ (1999)
Sanayi: Madencilik, küçük çaplı sanayi
işletmeleri (meşrubat, tekstil, sigara, ayakkabı), petrol arıtma
Enerji: Elektrik üretimi: 240 milyon kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 223.2 milyon kWh (1999)
Ulaşım:
Demiryolları, 84 km; Karayolları, 11,300 km (1997); Su yolları, 800 km; Su yolları, Bonthe, Freetown, Pepel; Hava Alanları, 11 (2000); Helikopter Alanları, 1 (2000).
Sağlık:
Eğitim: Okur yazar oranı:
%31.4
Doğal Kaynakları:
Elmas, titanyum, boksit, demir, altın, krom
Bağımsızlık Günü: 27 Nisan 1961 (İngiltere’den)
Üye Olduğu Uluslararası Örgüt ve Kuruluşlar: İİT (İslâm İşbirliği
Teşkilatı), ACP (Afrika - Karayip - Pasifik Ülkeleri), AfDB (Afrika Kalkınma
Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi)